Het recht op eerste aankoop (ook wel optierecht genoemd) houdt in dat u ervoor kunt kiezen om binnen een bepaalde tijd een woning tegen een onderhandelde prijs te kopen. Tegelijkertijd kan het object niet aan anderen worden verkocht. De verkoper moet u het recht geven om als eerste te kopen. Gemeenten doen ook vaak een beroep op het eerste aankooprecht voor bepaalde percelen en kavels. Op deze manier kunnen ze hun plannen uitvoeren en grondspeculatie bestrijden.
Als je als huurder een gehuurde woning wilt kopen na afloop van de huurtermijn, dan kun je in de huurovereenkomst een clausule opnemen, waarin je het recht hebt om de eerste aankoop te doen (tegen een redelijke marktprijs!).